OPIEKA PRENATALNA – Właściwa opieka prenatalna powinna rozpocząć się w momencie, w którym kobieta dowiaduje się, że jest w ciąży. Lekarz poinformuje ją wówczas, iż palenie tytoniu, picie alkoholu i stosowanie narkotyków bądź leków – niezależnie od tego, czy są dostępne w wolnej sprzedaży, czy tylko na receptę – jest potencjalnie szkodliwe dla rozwoju dziecka. Istotną rolę odgrywa również odpowiednie odżywianie się, przy czym jakość spożywanych pokarmów jest ważniejsza od ich ilości. Właściwa dieta w czasie ciąży powinna być bogata w świeże owoce i warzywa, natomiast powinna zawierać niewiele cukru i soli. Konieczne jest również zachowanie rozsądnej równowagi dostarczanych organizmowi witamin, soli mineralnych, białek i tłuszczów. U większości kobiet wzrost masy ciała przed porodem wynosi od 9 do 14 kg, z czego od 2,70 do 4 kg przypada na dziecko, reszta zaś wynika z powiększenia macicy i piersi, zwiększenia ilości krwi, a także obecności płynu owodniowego i łożyska.
W ciąży mogą wystąpić żylaki, guzki krwawnicze (hemoroidy), bóle krzyża, niedokrwistość, zaparci a oraz zgaga. Kobieta ciężarna w wieku powyżej 33 lat jest nieco bardzie] narażona na wystąpienie cukrzycy lub nadciśnienia tętniczego. Problemy te zwykle zmniejszają się lub ustępują wkrótce po urodzeniu dziecka. Jeżeli brodawki sutkowe są wklęsłe, po 15. tygodniu ciąży kobieta może wkładać do miseczek biustonosza specjalne plastikowe lub gumowe wkłady. Podciśnienie wytwarzane przez te wkłady spowoduje odwrócenie się brodawek przed urodzeniem się dziecka, tak aby możliwe było karmienie go piersią.
Dzieci urodzone przez kobiety w wieku powyżej 40 lat są nieco bardziej narażone na wystąpienie nieprawidłowości chromosomalnych, takich jak zespół Downa. Jeżeli w rodzinie ze strony jednego lub obojga rodziców występowały jakieś nieprawidłowości chromosomalne, wskazane jest poradnictwo genetyczne w celu ustalenia prawdopodobieństwa odziedziczenia danego problemu przez dziecko. Badania prenatalne, takie jak amniocenteza (nakłucie worka owodniowego) oraz ultrasonografia, mogą pomóc w wykryciu schorzeń we wczesnym okresie ciąży.
Jeżeli kobieta zachoruje w czasie ciąży na toksoplazmozę lub różyczkę – zwłaszcza w pierwszym trymestrze – dziecko jest narażone na wystąpienie ciężkich wad wrodzonych. Badania krwi wykonywane przed zajściem w ciążę mogą pozwolić na ustalenie, czy kobieta jest odporna na obie wspomniane choroby. Różyczce całkowicie zapobiegają szczepienia ochronne, które powinny być wykonywane u wszystkich kobiet. Jeżeli kobieta nie jest odporna, powinna poddać się szczepieniu, a następnie odczekać 3 miesiące przed podjęciem próby zajścia w ciążę. Pasożyt, który wywołuje toksoplazmozę, jest przenoszony w kale kotów i surowym mięsie. Kobiecie nieodpornej na toksoplazmozę lekarz powinien udzielić informacji, w jaki sposób ustrzec się zakażenia.
Stosunkowo rzadka choroba, której można jednak zapobiegać, występuje wówczas, kiedy istnieje niezgodność pomiędzy krwią matki a krwią płodu w zakresie tak zwanego czynnika Rh. Mimo iż konflikt serologiczny nie szkodzi matce, bywa przyczyną poważnej choroby krwi u płodu, która prowadzi niekiedy do niedokrwistości, a nawet śmierci. Lekarz może stwierdzić, czy dziecko jest narażone na wystąpienie konfliktu serologicznego w zakresie czynnika Rh, i zalecić odpowiednie postępowanie zapobiegawcze, zazwyczaj podanie specjalnej immunoglobuliny na początku trzeciego trymestru ciąży, a następnie po urodzeniu w celu uchronienia następnego dziecka w przyszłości. Inne potencjalne powikłania omówiono w rozdziale Problemy występujące w ciąży.